Sylwetka moralna

Z. Freud uważa, że najbardziej podstawowy dla rozwoju sylwetki moralnej człowieka kompleks (tj. kompleks Edypa) przeżywają inaczej przedstawiciele poszczególnych płci. Różnice te wypływają z faktu odmiennego ustosunkowania się przez chłopców i dziewczynki do różnic anatomicznych w zakresie wyposażenia ciała męskiego i kobiecego. Zdaniem Freuda dziecko do około trzeciego roku życia jest istotą biseksualną, wszystkie bowiem ważniejsze procesy psychiczne zachodzą w sposób podobny u chłopców i u dziewczynek. Samo zaś dziecko nie ma „emocjonalnego” stosunku do tego, jaką płeć posiada (pomimo że jest tego świadome). Taki właśnie emocjonalny stosunek pojawia się, według Freuda, dopiero około trzeciego roku życia, kiedy to dziecko staje się zdolne porównawczo oceniać pewne fakty. Okres ten nazywa Z. Freud okresem fallicznym, stanowi on, jak wiadomo, trzecią fazę seksualizmu dziecięcego 3. Chłopiec stwierdza wtedy, że ma „coś więcej” od dziewczynek, dziewczynka natomiast stwierdza, że posiada „coś mniej” od chłopców. Po tym stwierdzeniu rodzi się, zdaniem Z. Freuda, u chłopców stały lęk przed utratą penisa, czyli drugi fundamentalny kompleks dzieciństwa, tzw. kompleks kastracji. Natomiast u dziewczynek występuje inny kompleks, który Z. Freud nazywa „zazdrością o penis”.