Rozwój kultury

Dzieje naszej ojczyzny świadczą, że kobiety polskie odegrały ważną rolę w rozwoju naszej kultury, polityki itp. Jak podkreśla cytowany już W. Łoziński, żaden naród nie miał chyba tylu „krewkich kobiet” co nasz. Jako ilustrację tego sądu można przytoczyć choćby wspomnianą przez J. Ch. Paska panią pod- wojewodzinę Sułkowską, która przybywającego w gościnę do jej męża króla Jana Kazimierza przywitała gradem niebywałych inwektyw, krzycząc m.in., aby tego króla wydziercę, szarpacza, krwi niewinnej rozlewcę, pioruny strzaskały, „żeby go ziemia żywo pożarła, żeby go pierwsza kula nie minęła […]”. Jak pisze cytowany już pamiętnikarz: „Mąż jej gębę zatyka, a ona tym bardziej mastykuje”. Inna szlachcianka — Kunicka — nie mogąc wyegzekwować prawomocnego wyroku sądowego, jaki uzyskała w procesie przeciwko wojewodzie sieradzkiemu Feliksowi Potockiemu (rzecz szła o dwóch chłopów), przyjechała w czasie sejmu (w 1672 r.) do Warszawy, przemocą wtargnęła do sali obrad, w czasie kiedy Feliks Potocki przemawiał, i oznajmiła całemu zgromadzeniu, iż mówca, który sam nie respektuje praw, nie ma prawa pełnić w kraju godności senatorskiej. Kiedy zaś książę Radziwiłł zagroził jej wyrzuceniem z sali, „bo teraz — jak mówił — radzimy o obronie ojczyzny”, Kunicka miała się wtedy zwrócić bezpośrednio do króla krzycząc: „Co mi po takiej obronie ojczyzny, kiedy wielki pan stanie za ordę tatarską! Nie takeś Wasza Królewska Mość nam ubogim sierotom czynienie sprawiedliwości świętej przysięgał”.