Różne społeczeństwa

Tak więc czynnik powyższy również nie może stanowić odpowiedniej podstawy do określenia różnic pomiędzy „stylami ojcostwa” w poszczególnych społeczeństwach Europy. Charakterystycznych cech odrębności w zakresie uwarunkowania pozycji ojca w rodzinie polskiej — na tle innych społeczeństw Europy — należy zatem szukać w innych, bardziej ¿łożonych (i tym samym trudniejszych do jednoznacznego określenia) czynnikach. Do najważniejszych z nich należy specyficzna dla każdego europejskiego narodu droga historycznego rozwoju, ona bowiem nadając odpowiedni charakter wszystkim sferom życia społecznego i ekonomicznego, wycisnęła również swe niepowtarzalne piętno na funkcjonowaniu podstawowej komórki społecznej, jaką jest rodzina, a przede wszystkim (co z punktu omawianego problemu jest najważniejsze) zadecydowała o specyficznym układzie ról w rodzinie. Przy tym rodzina spełnia swą podstawową funkcję na zasadzie transformacji, gdyż odbierając w sposób bardzo czuły wszelkie wpływy i naciski zewnętrzne, sama się odpowiednio do nich „dostraja”, a następnie poprzez wytworzenie u potomstwa odpowiednich systemów wartości, przekonań, gustów, a także upodobań przekazuje tą drogą otrzymane uprzednio z zewnątrz impulsy dalej „w krwiobieg społeczny”. Chcąc więc przedstawić niektóre specyficzne cechy rodziny polskiej, a w szczególności pozycji ojca w tejże rodzinie, należy przede wszystkim rzecz tę ukazać w perspektywie wspomnianej powyżej specyficznej drogi historycznego rozwoju, a dopiero potem przejść do prezentacji badań nad charakterystycznymi cechami rodziny współczesnej.