Męskość i kobiecość

Aby nie kończyć analizy poglądów Z. Freuda tym niezwykle ostrym, aczkolwiek celnym akcentem krytycznym, należy wspomnieć, że „męskość” i „kobiecość” rozumie Z. Freud jako skrajności określonego wymiaru ludzkiej psyche, w pewnym przynajmniej stopniu niezależne od posiadanej płci. I tak np. chłopiec może obok „męskiego” (tj. zdaniem Z. Freuda, „aktywnego”) przezwyciężenia kompleksu Edypa stosować także „techniki niewieście”, czyli pasywne podporządkowanie się ojcu, przy jednoczesnej konkurencji z matką. To samo dotyczy zachowania się dziewczynek. . Błąd główny w poglądach Z. Freuda polega jednak na mechanistycznym ujęciu wzajemnych powiązań męskość-kobiecość a siła przekonań moralnych. Jest to, używając bardziej plastycznego określenia, typ związków opartych na zasadach „hydraulicznych”. Według bowiem przedstawionych przez Z. Freuda poglądów, jeśli, powiedzmy, chłopiec przejmie pewną ilość elementów „niewieścich reakcji” na sytuację kompleksu Edypa, to tym samym zmniejszy o tę ilość siłę swych „męskich” sposobów przezwyciężania tej sytuacji itp. Ten błąd w myśleniu twórcy psychoanalizy wytknęli późniejsi czołowi przedstawiciele nowej postaci tego kierunku psychologicznego.