HISTORYCZNE UWARUNKOWANIA POZYCJI OJCA W POLSKIEJ RODZINIE

Polska, podobnie jak wszystkie narody zachodniej i środkowej Europy, jest sukcesorką kultury starożytnej Grecji i Rzymu, a poprzez rozpowszechnienie się chrześcijaństwa również pewnych elementów kultury hebrajskiej. Ta ostatnia oddziaływała zresztą nie tylko przez niektóre obrazy Starego Testamentu, ale także przez rozrzucone po całej Europie dosyć liczne grupy Żydów. Wszystkie trzy wspomniane powyżej państwa, stanowiące podstawowe źródło dla kultury europejskiej, oparte były na silnej strukturze patriarchal- nej, zarówno bowiem w państwach antyku, jak u Hebrajczyków ojciec był centralną postacią w rodzinie. On rodzinę reprezentował na zewnątrz, będąc zarazem sędzią i najwyższym kapłanem wewnątrz niej. Ojciec był również „dysponentem” zarówno losów życiowych poszczególnych członków rodziny, jak i zasobów materialnych całej rodziny. Istniały ocżywiście pewne różnice pomiędzy pozycją ojca w państwach antyku i państwie hebrajskim. Na przykład prawa starożytnej Grecji i Rzymu centralną pozycję, jaką zajmował ojciec, uzasadniały faktem sprawowania przezeń w tejże rodzinie określonych funkcji o charakterze administracyjno-reli- gijnym (tj. funkcji kapłana i sędziego), które to funkcje miały pełną moc urzędową, natomiast pozycja ojca w rodzinach przedstawianych w Starym Testamencie nie była uzależniona od funkcji „urzędowych”, lecz od samego faktu bycia ojcem uznawanym przez otoczenie społeczne za takiego. W państwie starożydowskim również władza ojca była bardziej wszechstronna i surowa niż w liberalistycz- nie raczej nastawionych państwach antyku.